Microplastics in voedsel – het klinkt als sciencefiction, maar het is harde realiteit. Elke dag krijgen we via ons bord microscopisch kleine stukjes plastic binnen, zonder dat we het merken. Van zeezout tot vissticks, en van honing tot flessenwater: microplastics zitten overal. Maar hoe zijn ze in ons eten terechtgekomen? En moeten we ons zorgen maken?
Wat zijn microplastics precies?
Microplastics zijn plastic deeltjes kleiner dan 5 millimeter. Ze ontstaan door slijtage van grotere stukken plastic, of worden bewust geproduceerd voor gebruik in bijvoorbeeld cosmetica en schoonmaakmiddelen.
Er bestaan twee typen:
- Primair microplastic: bewust geproduceerd (zoals in scrubs).
- Secundair microplastic: ontstaan door afbraak van grotere stukken plastic.
Door wind, regen en waterlopen verspreiden deze deeltjes zich razendsnel in het milieu – én uiteindelijk in ons voedsel.
Hoe komen microplastics in voedsel terecht?
De opkomst van microplastics in voedsel is vooral te wijten aan onze omgang met plastic afval. Elk jaar belandt er wereldwijd meer dan 11 miljoen ton plastic in oceanen. Dat plastic wordt door zonlicht, zout en stroming afgebroken tot piepkleine deeltjes.
Deze microplastics komen vervolgens in onze voedselketen terecht via:
- Vis en schaaldieren: ze nemen microplastics op via water of voedsel.
- Landbouwgewassen: irrigatie met vervuild water of compost met plasticrestjes.
- Verpakkingsmateriaal: plastics kunnen deeltjes afgeven aan voedsel.
- Keukengebruik: snijden op plastic snijplanken of verwarmen in plastic bakjes.
Zelfs drinkwater en bier bevatten inmiddels meetbare hoeveelheden microplastics.
Welke voedingsmiddelen bevatten microplastics?
Onderzoeken tonen aan dat microplastics zijn aangetroffen in:
- Zeezout: in sommige monsters zijn meer dan 200 microdeeltjes per kilo gevonden.
- Honing: bijen verzamelen pollen en nectar in gebieden met luchtvervuiling.
- Mosselen en garnalen: zij filteren zeewater en nemen zo plastic op.
- Flessenwater: bevat tot wel duizenden deeltjes per liter, afhankelijk van het merk.
- Groenten en fruit: via irrigatie en mestgebruik.
Zelfs in luchtdeeltjes binnenshuis zijn sporen van plastic aangetroffen die we mogelijk inslikken via voedsel.
Wat zijn de risico’s van microplastics voor onze gezondheid?
Hoewel onderzoek nog loopt, zijn er zorgen over mogelijke gezondheidseffecten. Microplastics kunnen:
- Toxische stoffen aan zich binden, zoals pesticiden of zware metalen.
- Op cellulair niveau schade veroorzaken in darmen, lever of bloedvaten.
- Ontstekingsreacties opwekken als ze zich ophopen in organen.
- De darmflora verstoren, wat gevolgen kan hebben voor onze weerstand.
Let op: hoewel er nog geen officieel gezondheidsadvies is, roepen wetenschappers op tot voorzichtigheid en verder onderzoek.
Wat kun je doen om blootstelling te beperken?
Hoewel microplastics niet volledig te vermijden zijn, kun je de inname beperken met deze tips:
- Kies vaker voor vers, onverpakt voedsel.
- Vermijd het verwarmen van eten in plastic verpakkingen.
- Gebruik glazen flessen of roestvrijstalen drinkbekers.
- Vermijd plastic keukengerei, zoals snijplanken en lepels.
- Let op de aanwezigheid van microbeads in verzorgingsproducten.
Bovendien helpt het om bewust te consumeren en zo bij te dragen aan een circulaire economie zonder wegwerpplastic.
Conclusie: microplastics zijn een sluipende indringer op je bord
De opkomst van microplastics in voedsel is een stille revolutie die ons allemaal raakt. Van bronwater tot brood, van sushi tot spinazie – niets lijkt veilig. De wetenschap is nog zoekende, maar de signalen zijn duidelijk: hoe minder plastic in ons ecosysteem, hoe beter voor mens en natuur.
Bewustwording is de eerste stap. Wat er op je bord ligt, lijkt misschien puur en natuurlijk – maar de waarheid ligt vaak een stuk kleiner… en plastic.
