In een wereld waarin kunstmatige intelligentie steeds slimmer wordt, rijst de vraag: bepaal jij nog zelf welke carrière je kiest, of doen algoritmes dat al voor je? Veel mensen denken dat ze vrij zijn in hun loopbaankeuze, maar achter de schermen spelen data en voorspellende systemen een steeds grotere rol.
Wat is een algoritme eigenlijk?
Een algoritme is een reeks instructies die een computer uitvoert om een probleem op te lossen of een voorspelling te doen. Denk bijvoorbeeld aan de aanbevelingen die je krijgt op Netflix of Spotify. Wat veel mensen niet weten, is dat soortgelijke systemen ook worden gebruikt op platforms zoals LinkedIn, vacaturewebsites en zelfs in studiekeuzeadviezen.
Van studiekeuze tot loopbaan: algoritmes volgen je overal
Al vanaf jonge leeftijd wordt er data over je verzameld. Denk aan:
- Schoolresultaten en toetsuitslagen
- Surfgedrag op studiekeuzesites
- Activiteit op sociale media
- Locatiegegevens van je smartphone
- Informatie uit sollicitatieportals
Deze gegevens worden gebruikt om profielen op te bouwen. Op basis daarvan kunnen algoritmes voorspellen welke beroepen goed bij jou zouden passen, of juist welke functies je waarschijnlijk niet gaat behalen.
Carrièreplatforms sturen je zonder dat je het doorhebt
Op vacatureplatforms zie je niet zomaar ‘alles wat beschikbaar is’. Wat jij ziet, is afhankelijk van:
- Jouw profiel en zoekgeschiedenis
- De bedrijven die voor advertenties betalen
- De interactie die jij hebt met soortgelijke vacatures
Daardoor wordt je loopbaan niet alleen beïnvloed door wat jij wilt, maar ook door wat het algoritme denkt dat je wílt – en zelfs wat het denkt dat je aankunt.
Kans of beperking?
Voor sommige mensen biedt dit kansen: algoritmes kunnen helpen om sneller een passende baan te vinden of verborgen talenten te ontdekken. Maar er zit ook een keerzijde aan:
- Mensen kunnen vast komen te zitten in ‘digitale hokjes’
- Er ontstaat ongelijkheid als de algoritmes bevooroordeeld zijn
- Creatieve of onconventionele loopbanen blijven onderbelicht
Hoe houd je zelf controle?
Wil je niet dat een computer je toekomst bepaalt? Dan zijn er manieren om de regie terug te pakken:
- Klik bewust: Zoek actief naar verschillende soorten vacatures, ook buiten je comfortzone.
- Bouw aan je online identiteit: Zorg dat je LinkedIn en andere profielen weergeven wie je écht bent.
- Kritisch op adviezen: Gebruik tools voor oriëntatie, maar blijf zelf nadenken over wat je écht wilt.
De toekomst: AI als coach of als keurslijf?
Experts verwachten dat algoritmes steeds belangrijker worden in werving, selectie en carrièreplanning. In de toekomst zou je zelfs een AI-loopbaancoach kunnen hebben die op basis van jouw gedrag continu nieuwe paden voorstelt. Of dat een zegen of een beperking is? Dat hangt af van hoe bewust jij met die technologie omgaat.
